دوش هوا

فیلتر

از دوش هوا برای زدودن ذرات آلاینده‌های انباشته شده روی تجهیزات و کارکنان استفاده می‌شود، دوش هوا قبل از محیط اتاق تمیز یا کلین روم در ابعاد و اندازه های مختلفی تعبیه می‌شود. آلودگی‌هایی مانند ذرات گرد و غبار یا دیگر آلاینده‌های اضافی باقیمانده روی فرد پاک می‌شود.

هوای موجود در چندین جهت دمیده می‌شود و در بعضی مدل‌ ها سرعتی بالاتر از ۲۵ متر بر ثانیه دارد. از دیگر تجهیزات ضروری اتاق تمیز می توان به دریچه‌های انتقال آزمایشگاه، سیستم‌های گرمایشی، سیستم های تهویه مطبوع(HVAC) و واحدهای هواساز اشاره کرد.

دوش‌های اتاق تمیز در حال حاضر به گونه‌ای به روز شده است که با تجهیزات کنونی همخوانی داشته باشد و بتوان آن را مستقیماً روی زمین قرار داد و راه‌اندازی کرد. دوش‌های هوا به صورت یک جهته، دو جهته و سه جهته طراحی می‌شوند.

آلودگی اتاق تمیز

آلودگی محیط اتاق تمیز باعث اختلال در روند کاری در فضا میشود. حتی مقدار اندکی آلودگی که به نظر ناچیز است، نقص‌های زیان باری را در پی خواهد داشت.دو نوع آلودگی سطحی که نقص‌های کشنده‌ای را در مدارهای الکتریکی ایجاد می‌کند عبارت است از: ذرات معلق و آلاینده‌های فیلمی.

ذرات معلق

ذرات معلق مانند گرد و غبار ،جامد هستند و از طریق نشست خشک روی سطوح می‌نشیند. ذرات معلق به کوچکی ۰٫۳ میکرون عامل نقص‌هایی در روند تولید محصول هستند و باید از محیط کنترل شده خارج شوند.

 

آلاینده‌های فیلم

آلاینده‌های فیلمی مواد هوابردی هستند که روی سطوح جمع می‌شوند و پوشش نازکی را تشکیل می‌دهند. بخارات، دود و گرد و غبار بلند شده از سطوح خاکی از جمله این آلودگی ها محسوب می‌شوند. آلاینده‌های فیلمی به نازکی ۱۰ نانومتر ویژگی‌های سطحی را تغییر می‌دهند و اختلالاتی را در تراشه یا ویفر ایجاد می‌کنند.

عملکرد دوش هوا

ورود کارکنان به محدوده فعالیت بزرگترین عامل آلودگی در کلین روم محسوب می‌شود، بنابراین دوش هوا به گونه‌ای طراحی می‌شود که احتمال آلوده شدن محیط کنترل شده به حداقل برسد. دوش هوا واحدی مستقل و مجهز به درهای هم‌بند، تصفیه شونده با فیلتر HEPA، دمنده و کنترل کننده برنامه پذیر (PLC) یا دیگر واحدهای کنترل است.

دمنده

دمنده دوش هوا برای گردش دادن جریان هوای با سرعت بالا در نازل‌ هوا، دریچه‌های برگشت هوا و فیلتر هپا به کار برده می‌شوند. دمنده جریان هوای سریعی را تولید می‌کند که به عنوان عامل تمیز کننده عمل می‌کند و البسه کارکنان را کاملاً تمیز می‌کند.

دوش هوا یا ایر شاور ها، اتاقک هایی هستند که در ورودی اتاق های تمیز و یا هر اتاقی که نظافت در آن اهمیت دارد نصب می گردند تا علاوه بر کنترل ورود و خروج افراد به محیط اتاق تمیز، از ورود آلاینده های مشخص مثل ذرات گرد و غبار به محیط ایزوله جلوگیری به عمل آید.

دوش هوای اتاق تمیز محفظه ای است که در نقاط ورودی و خروجی یک اتاق تمیز یا سایر محیط های کنترل شده قرار می گیرند. با استفاده از جت های با سرعت بالا هوا و سیستم های فیلتر هوای HEPA یا ULPA، می باشد که ، آلوده گی ها از افراد و محصولات قبل از ورود به اتاق تمیز، حذف می شوند. علاوه بر این، هوای بخار خالص ماژولار نیاز به تعمیر و نگهداری اتاق تمیز را کاهش می دهد، زیرا بار آلودگی کمتر خواهد شد. عمر فیلتر HEPA و ULPA Cleanroom شما طولانی تر خواهد شد و هزینه های کلی انرژی کاهش می یابد.

پروسه عبور از اتاق تمیز

یک شخص از طریق ورودی عبور می کند، درب بسته می شود، و جریان های پر سرعت از فیلتر هوای HEPA بر روی شخص از نازل های متعدد و دقیق ، تحت فشار قرار می گیرد. این هوا با سرعت بالا یک اثر شلاق زدن بر روی لباس شخص ایجاد می کند که اجازه می دهد که آلاینده ها از لباس های تمیز خود حذف شوند. همانطور که چرخه به پایان می رسد، درب خروجی باز می شود و شخص از دوش هوا به اتاق تمیز خارج می شود. زمان چرخه معمولی ده ثانیه است.

کارکرد دوش هوا

اصولا دوش های هوا در ورودی های اتاق های تمیز نصب می گردند. این اتاقک ها با پمپاژ هوای فشرده از نازل های تعبیه شده به افراد حاضر در داخل محیط مورد نظر، گرد و غبار و همچنین آلودگی های ناشی از تماس با فضای خارج را می زدایند.دوش های هوا جداسازی گرد و غبار تا سه دهم میکرون را با بازده بسیار بالا انجام می دهند.

 

نحوه انتخاب دوش هوای اتاق تمیز

  • سیستم باید مدولار باشد، به طوری که می توان از پیکربندی (و بازسازی) آسان، حمل و نقل و مونتاژ استفاده کرد.
  • پوسته دوش باید از فولاد ضد زنگ یا فولاد رنگی ساخته شود.
  • سیستم دمنده باید با سرعت بالا و حجم زیاد هوا برای اطمینان از حذف ذرات آلوده باشد.
  • سیستم تصفیه سیگنال باید از پیش فیلترها استفاده کند و به دنبال فیلترهای HEPA با ظرفیت بالا باشد.
  • نازل های دوش هوا باید به تعداد مورد نیاز و قابل تنظیم و با فاصله مساوی باشند.
  • واحد باید یک سیستم قفل درب مغناطیسی با کنترل مناسب داشته باشد.

انواع دوش هوا

دوش هوا از سالیان پیش کاربرد خود را پیدا کرده بودند. در نوع اولیه و قدیمی آن که به تولید رسید جریان هوا به صورت نامنظم به افراد داخل اتاقک برخورد می کرد تا ذرات را از البسه آن ها بزداید اما این ذرات در محیط آن معلق می ماندن به صورتی که هنگام ورود افراد، این ذرات وارد محیط اتاق تمیز می شدند.در طراحی های جدیدتری که برای دوش های هوا صورت گرفت این ایراد مدنظر قرار گرفت و طراحان با به کار گرفتن جریان مستقیم و همچنین جریان های چند طرفه و یا ایجاد تونل این مشکل را مرتفع کردند.

خاصیت اینترلاک درب های دوش هوا

درب هایی که برای دوش های هوا به کار گرفته می شود از تکنولوژی اینتر لاک بهره می برند به این معنا که تنها یک درب آن می تواند باز باشد، تا به این طریق هنگامی که فردی داخل اتاقک می باشد، فرد دیگری نتواند وارد آن شود تا در فرآیند خللی ایجاد ک

فیلتر HEPA

فیلترهای ذرات معلق با راندمان بالا (HEPA) و فیلترهای با نفوذپذیری پایین اولپا (ULPA) برای جدا کردن ذرات بزرگتر از ۰٫۳ میکرومتر طراحی می‌شود. فیلترهای هپا در زدودن ذرات ۰٫۳ میکرومتری و بزرگتر بازدهی ۹۹٫۹۹ درصدی دارند. فیلترهای اولپا در زدودن ذرات ۰٫۱۲ میکرومتری و بزرگتر بازدهی ۹۹٫۹۹۹۵ درصدی دارند. چنانچه یک  فیلتر در اول قرار داده شود، فیلترهای هپا و اولپا سال‌ها به خوبی در اتاق تمیز کار خواهند کرد. به علاوه چون به مرور زمان ظرفیت جریان هوا کاهش و فشار استاتیک افزایش می‌یابد، فیلترهای هپا و اولپا در اثر بارگیری کارآمدتر می‌شوند.

معیارهای انتخاب

دوش هوا بخش الحاقی اتاق رختکن کلین روم است. برای این که بتوانید دوش هوای مناسب را انتخاب کنید، باید هندسه، ابعاد، مواد ساخت و استانداردها یا ضروریات را در نظر بگیرید.

هندسه

نوع یا هندسه دوش هوا شکل و سطح لازم را مشخص می‌کند. هدف از استفاده از دوش هوا این است که چرخ‌ها، تدارکات و یا کارکنان در نهایت ایمنی وارد اتاق تمیز (clean room) شوند. انواع یا هندسه‌های رایج دوش هوا عبارت است از: چرخ‌دار، یک دره، صاف، تونلی، ال شکل، اس شکل، یو شکل و سه دره.

ساده‌ترین طراحی‌ها مانند دوش هوای یک دره زمانی کفایت می‌کند که کارکنان و وسایل مستقیماً از دوش هوا وارد کلین روم نشوند.

مواد مورد استفاده در ساخت دوش هوا

دوش هوا از مواد مختلفی مانند استیل، استیل ضد زنگ، آلومینیوم و پلاستیک یا لمینت پلاستیکی ساخته می‌شود. ماده مناسب برای ساخت دوش هوا با توجه به ضروریات دوش هوا انتخاب می‌شود.

استیل ضدزنگ در برابر خوردگی و مواد شیمیایی مقاوم است و درجه تحمل فشار آن بالا است. اگر چه کیفیت‌های بسیاری در دسترس است، اما اکثر استیل‌های ضدزنگ را نمی‌توان به اندازه کربن استیل (فولاد کربنی) سخت کرد. آلومینیوم عنصری فلزی به رنگ سفید نقره‌ای یا مایل به آبی، چکش خور، شکل پذیر و سبک با هدایت گرمایی و الکتریکی مناسب، انعکاس‌پذیری بالا و مقاوم در برابر اکسیداسیون یا ترکیب با اکسیژن است. پلاستیک یا لمینت پلاستیکی موادی فراوری شده، سنتزی یا آلی هستند که عمدتاً پلیمرهای ترموپلاستیک یا ترموست با وزن مولکولی بالا هستند.